-
1 давать
См. также в других словарях:
сырғалы — (Сем.: Аяг., Мақ., Ұрж.) жабайы жоңышқаның бір түрі. С ы р ғ а л ы н ы сиыр да жей береді (Сем., Ұрж.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
саранау — (Гур.: Маңғ., Есб.; Түрікм.: Красн., Небид., Жеб., Ашх., Тедж.) сүтті көп беретін асыл тұқымды сиыр. С а р а н а у сиыр еді өзі де (Гур., Есб.). Жоңышқалар ат тұяғын түртеді, Жем табағы қойдың аузын сүртеді, Мың ішінде арық тұрса бір бұзау,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
хан — I … 2. ауыс. Үлкен, ұлы. Әй, жігіттер! Ұры қары бүйтіп жүрмейтін шығар. Х а н жолда кім жүрмейді?! (Т.Мәмесейіт, Таңжарық, 2, 268). II зат. Асықпен ойнайтын ұлттық ойын. Асықпен ойнайтын х а н ойыны да осы сияқты. Ойнаушылардың санына шек… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қайыс — зат. Ашытқы жағу не химиялық өңдеу арқылы немесе механикалық жолмен жаншылып иленген тері. Қатып қалмас үшін оған майлы заттар сіңіріледі. Қайыс сиыр, түйе т.б. терісінен жасалады. Қайыстың жұмсақтығы одан үзілмейтін әрі созылмалы бұйымдар… … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
аяқ жақсы — Қ орда., Шиелі) қалыңмалдың мал есебінен алынатын соңғы тобы. Оған бір түйе, бір ат, бір сиыр және бір қару жарақ береді. Кей жерлерде осы үш жақсы біріктіріліп, «тоғыз түйе, сегіз құлынды бие, он үш бойдақ жылқы» түрінде болған … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
құмай — 1 (Шымк.: Сайр., Бөг., Түркіс.; Түрікм., Тахта) басында дәні бар, биіктігі метрден астам, қамыстан гөрі майдарақ, жұмсақтау шөп. Қ ұ м а й д ы қой, сиыр сүйсініп жейді (Шымк., Сайр.). Қ ұ м а й көбінесе құмдау жерлерге шығады (Шымк., Сайр.).… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
сырттан — (Жамб.: Шу, Мер.; Гур., Маңғ.) қаңбақ секілді, тамыры білектей, бір екі метр тереңдікке кететін өсімдік. С ы р т т а н н ы ң тамырын жазда жинап, қыста көтерем сиырға береді (Жамб., Шу) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
татыран — (Жамб., Шу) жапырағы да, түйіні де қызылшаға ұқсас таулы жердің өсімдігі. Т а т ы р а н д ы қазып алып, көтерем сиырға береді (Жамб., Шу). Шиелі бірбеткей т а т ы р а н д ы жерге мал жаю күйін төмендетеді (“Ү Н. жол”, 1939, №37) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
тұмса түйе — Қ орда., Қарм.) тұңғыш боталайтын немесе тұңғыш боталаған 3 4 жастағы түйе. Тұмса сөзі өзге де бірінші рет туатын ұрғашы малға, мысалы тұмса сиыр, тұмса саулық, тұмса бие, тұмса қулық, т. б. айтыла береді. Т ұ м с а сауған сүтке жарымас (Мақал) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қараталақ — зат. в ет. Сиыр малының талағы ісіп, қарайып кететін ауруы; ошақ. Қ а р а т а л а қ қ а ұшыраған мал оттаудан қалып, бүйірін соғып, өкіре береді де, 2 3 күнде өледі (Х.Арғынбаев, Қаз. этногр., 84). «Сибирьская язва» қойда – топалаң, жылқыда –… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
шайыр — зат. бот. Шөлді жерлерде өсетін, жалпақ жапырақты өсімдік. Ерте көктемде ш а й ы р д ы қолмен жұлып, кептіріп жинайды. Сиыр бұзаулаған кезде күніне аздап беріп қойса, мал тез оңалады (С.Ысқақов, Табиғат, 50). Көктемде шөлді өсімдіктің тағы бір… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
